تفسیر ماده 19 قانون مجازات اسلامی: مجازاتهای تعزیری به هشت درجه تقسیم میشود:

درجه ۱- حبس بیش از بیست و پنج سال

– جزای نقدی بیش از یک میلیارد (1/000/000/000) ریال

– مصادره كل اموال

– انحلال شخص حقوقی

درجه ۲- حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال

– جزای نقدی پیش از پانصد و پنجاه میلیون (550/000/000) ریال تا یک میلیارد ریال (/1/000/000/00) ریال

درجه ۳- حبس بیش از ده تا پانزده سال

– جزای نقدی بیش از سیصد و شصت میلیون (360/000/000) ریال تا پانصد و پنجاه میلیون ( 550/000/000) ریال

درجه ۴- حبس بیش از پنج تا ده سال

– جزای نقدی بیش از یکصد و هشتاد میلیون (180/000/000) ریال تا سیصد و شصت میلیون (360/000/000) ریال

– انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی

درجه ۵- حبس بیش از دو تا پنج سال

– جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون (80/000/000) ریال تا یکصد و هشتاد میلیون (180/000/000) ریال

– محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال

– ممنوعیت دائم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی

– ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی

درجه ۶- حبس بیش از شش ماه تا دو سال

– جزای نقدی بیش از بیست میلیون (20/000/000) ریال تا هشتاد میلیون (80/000/000) ریال

– شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرایم منافی عفت

– محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال

– انتشار حکم قطعی در رسانه ها

– ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

– ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

– ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

درجه ۷- حبس از نود و یک روز تا شش ماه

– جزای نقدی بیش از ده میلیون (10/000/000) ریال تا بیست میلیون (20/000/000) ریال

-شلاق از یازده تا سی ضربه

– محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه

درجه ۸- حبس تا سه ماه

– جزای نقدی تا ده میلیون (10/000/000) ریال

– شلاق تا ده ضربه

تبصره ۱- موارد محرومیت از حقوق اجتماعی همان است که در مجازاتهای تبعی ذکر شده است.

تبصره ۲- مجازاتی که حداقل أن منطبق بر یکی از درجات فوق و حداکثر آن منطبق بر درجه بالاتر باشد، از درجه بالاتر محسوب می شود.

تبصره ۳- در صورت تعدد مجازاتها، مجازات شدیدتر و در صورت عدم امکان تشخيص مجازات شدیدتر، مجازات حبس ملاک است. همچنین اگر مجازاتی با هیچ یک از بندهای هشتگانه این ماده مطابقت نداشته باشد مجازات درجه هفت محسوب میشود.

تبصره ۴ – مقررات این ماده و تبصره های آن تنها جهت تعیین درجه مجازات است و تاثیری در میزان حداقل و حداکثر مجازاتهای مقرر در قوانین جاری ندارد.

تبصره ۵- ضبط اشیاء و اموالی که در ارتکاب جرم به کار رفته یا مقصود از آن به کارگیری در ارتکاب جرم بوده است از شمول این ماده و بند (ب) ماده ۲۰ خارج و در مورد آنها برابر ماده (۲۱۵) این قانون عمل خواهد شد. در هر مورد که حكم مصادره اموال صادر می شود باید هزینه های متعارف زندگی محکوم و افراد تحت تکفل او مستثنی شود.

۱. درجه بندی مجازات ها که ابتدا در قانون مبارزه با قاچاق اسلحه و مهمات مصوب ۱۳۸۹ صورت گرفته و سپس در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است یک حالت ابتکاری دارد. درجه بندی مجازات ها در قانون فرانسه نیز وجود دارد اما به ترتیب دیگری است و معمولا درجات بالاتر، مجازات شدیدتر را بیان می کند. ماده ۱-۱۳۱ قانون جزای فرانسه، مجازات جنایی را منحصر در حبس نموده که از ده سال شروع شده و به ترتیب به چهار درجه تقسیم می شود:

1. حبس ابد؛ حبس جنایی تا سی سال؛ حبس جنایی تا بیست سال؛ حبس جنایی تا پانزده سال. مجازات های جنحه ای در ماده ۳-۱۳۱ چنین پیش بینی شده است:
2. زندان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه، کار عام المنفعه، مجازات های محروم کننده یا محدودکننده حقوق. حبس های جنحه ای نیز هفت درجه است:
3. حداکثر ده سال، حداکثر هفت سال، حداکثر پنج سال، حداکثر سه سال، حداکثر دو سال، حداکثر یک سال، حداکثر شش ماه. ماده ۱۲-۱۳۱ مجازات های خلافی را به جزای نقدی و مجازات های محروم کننده یا محدود کننده حقوق تقسیم کرده است و جزای نقدی پنج درجه دارد:
4. حداکثر ۲۵۰ فرانک،حداکثر ۱۰۰۰ فرانک، حداکثر ۳۰۰۰ فرانک، حداکثر ۵۰۰۰ فرانک و حداکثر ۱۰۰۰۰ فرانک. این مجازات ها برای اشخاص حقیقی است و مجازات اشخاص حقوقی جداگانه پیش بینی شده است.

۲. در مواردی که حداکثر پیش بینی شده است، حداکثر نیز بر اساس قاعده «دخول غایت در مغیی» جزء مقدار قبلی است. به عنوان مثال پنج سال حبس تعزیر درجه ۵ محسوب می شود و حبس بیست و پنج سال، تعزیر درجه ۲ می باشد.

3. از ظاهر قانون برمی آید که حبس برای یک دقیقه یا یک ساعت یا یک روز نیز وجود دارد و تعزیر درجه ۸ می باشد اما میزان مجازات باید به مقداری باشد که موجب وهن احکام قضائی نشود.

۴. به موجب ماده ۱۹، مجازات های تعزیری هفت نوع می باشد که عبارتند از: حبس، جزای نقدی، مصادره اموال، انفصال دائم یا موقت از خدمات، شلاق، محرومیت از حقوق اجتماعی، انتشار حكم؛ تبصره ۴ احتمال مجازات های دیگری را می دهد که جزو ای. نوع نباشد در حالی که باید همه مجازات ها در این جا احصا گردد مگر این که مجازات و باشد. تبعید یکی از این مجازات هاست.

۵. مجازات های مذکور در این ماده، مجازات های اصلی است.

۶. به موجب تبصره دوم، ملاک تعیین درجه تعزیرات، حداکثر مجازات است.

۷.ملاک تعیین درجه مجازات ها، مقدار قانونی آنهاست که در ماده ۱۹ آمده ای بنابراین تشدید یا تخفیف مجازات تأثیری در درجه مجازات ندارد.

۸. پیش بینی شلاق تعزیری بیشتر از ۷۴ ضربه احتمالا بر مبنای قاعده ای است که تجاوز مجازات تعزیری از حد را جایز نمی داند زیرا حداقل مجازات حذی در جرایم منافی عفت، صد ضربه است. حداکثر مجازات شلاق در این جرایم نباید از ۹۹ ضربه تجاوز کند.

9. مجازات شلاق بیشتر در جرایم منافی عفت مورد استفاده قرار می گیرد و این امر با اصل تناسب جرم و مجازات سازگاری دارد زیرا جرایم منافی عفت موجب لذت جسمانی است پس مجازات آنها باید درد جسمانی در پی داشته باشد.

۱۰. یکی از مشکلات مهمی که گریبان گیر دادگاه ها بود عدم امکان تشخیص مجازات شدیدتر بود. قانون جدید این مشکل را حل کرد و شدت مجازات بر اساس درجه تعیین می شود و اگر نتوان آن را تعیین کرد، مجازات حبس شدیدتر از شلاق و جزای نقدی و مجازات های دیگر می باشد.

۱۱. مجازات اعدام نیز مجازات تعزیری است که ماده ۱۹ به آن اشاره ای ندارد اما بعید است که مشمول قسمت ذیل تبصره ۴ بوده و مجازات درجه هفت به حساب آید.

۱۲. قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، حکم به مصادره اموال ناشی از جرم نموده است بدون این که هزینه های متعارف زندگی را کسر کند و بعید است که آن موارد، مشمول تبصره ۵ این ماده باشند.

۱۳. مهم ترین ویژگی هایی که باید مجازات از آن برخوردار باشد بدین شرح است: موجب اذیت و تألم مجرم شود؛ مطابق با قانون باشد؛ از سوی دادگاه صلاحيتدار مورد حکم قرار گیرد؛ شخصی است؛ متناسب با جرم می باشد؛ عادلانه است؛ موجب اصلاح مجرم می شود.

۱۴. مهمترین اهداف مجازات ها عبارت است از: پیشگیری عمومی؛ پیشگیری خصوصی؛ تحقق عدالت .

۱۵. مجازات ها از جنبه های مختلف، تقسیم بندی های گوناگونی دارند:

1. از نظر اصلی یا غیر اصلی بودن آنها به مجازات های اصلی، تکمیلی و تتمیمی تقسیم می شوند.
2. از نظر موضوع به مجازات های بدنی، مجازات های سلب کننده یا محروم کنندۂ آزادی، مجازات های کننده یا محروم کننده حقوق، مجازات های لطمه زننده به اعتبار و مجازات های مالی تقسیم می شوند.
3. از نظر مدت به مجازات های دائمی و موقت تقسیم می شوند.
4. از نظر شدت و ضعف به مجازات های جنایی، جنحه و خلاف تقسیم می شوند.

قانونگذار ما، مجازات ها را به حد، قصاص، دیه و تعزیر تقسیم کرده است و تعزیر دارای درجات متفاوتی می باشد، درجه مجازات های تعزیری بر اساس شدت و ضعف مجازات تعیین می شود. مجازات ها در برخی قوانین به مجازات عادی و سیاسی نیز تقسیم می شوند.

۱۶. قانونگذار در مجازات درجه ۷ حداقل مجازات را به جای سه ماه، نود و یک روز اعلام کرده است که فلسفه خاصی دارد. حبس هایی که حداقل آن سه ماه است، احکام مخصوصی دارد از جمله این که به جزای نقدی تبدیل می شود و از این روی به جای سه ماه، نود و یک روز بیان شده است.

در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهامات میتوانید با کارشناسان متخصص گروه وکلای عدل گو از طریق راه های ارتباطی با  تماس بگیرید.