تفسیر ماده 1 قانون مجازات اسلامی:
تفسیر ماده 1 قانون مجازات اسلامی : قانون مجازات اسلامی مشتمل بر جرایم و مجازاتهای حدود ، قصاص ، دیات و تعزیرات ، اقدامات تأمینی و تربیتی ، شرایط و موانع مسئولیت کیفری و قواعد حاکم بر آنها است.
تفسیر ماده 1 قانون مجازات اسلامی
1. ماده ۱ ق.م.ا ۱۳۷۰ مقرر میداشت: « قانون مجازات اسلامی راجع است به تعیین انواع جرایم و مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی که در باره مجرم اعمال می شود ».
۲. ماده یک ق.م.ع ۵۲ مقرر میداشت: « قانون مجازات راجع است به تعیین انواع جرایم و مجازات ها و اقدامات تأمینی و تربیتی که در باره مجرم اعمال می شود ».
۳. ق.م.ا که یک قانون ماهوی است حاوی عمده قواعد عمومی جرم ، مجازات و مجرم می باشد و اقسام جرایم و مجازات های آنها را نیز تعیین می کند اما در برخی موارد به بیان قواعد شکلی نیز پرداخته است مانند نحوه تعلیق مجازات ، عفو مشروط ، اجرای مجازات شلاق ، سنگسار و… .
۴. اولین قانون مجازات ایران، در سال ۱۳۰۴ با نام قانون مجازات عمومی و طی ۲۷۹ ماده به تصویب رسید و اصلاحات فراوانی را به خود دید تا این که در تاریخ 1377/2/27 منسوخ اعلام شد.
مهم ترین قوانین مجازات اسلامی که پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ به تصویب رسید عبارتند از : قانون راجع به مجازات اسلامی مشتمل بر ۴۱ ماده در تاریخ 1361/7/21 قانون حدود و قصاص و مقررات آن مشتمل بر ۲۱۸ ماده در تاریخ 1361/6/3 ، قانون مجازات اسلامی (دیات) مشتمل بر ۲۱۱ ماده درتاریخ 1361/9/24 ، قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مشتمل بر ۱۵۹ ماده در تاریخ 1362/5/18 و قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ که مشتمل بر کلیات ، حدود ، قصاص و دیات بود و قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۷۵ که اختصاص به تعزیرات دارد.
قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ جایگزین قانون مجازات اسلامی سابق می باشد. قانون جدید مشتمل بر ۷۲۸ ماده و دارای مباحث کلیات ، حدود ، قصاص و دیات می باشد. مبحث تعزیرات در قانون جداگانه ای آمده است. در حال حاضر چهار کتاب ازکتاب های قانون مجازات اسلامی موقتی بوده و یک کتاب دائمی است.
۵. قانون مجازات سال ۱۳۷۰ از اقدامات تأمینی و تربیتی ، فقط نام برده بود اما مصداق و موردی برای آن یافت نمی شد اما در قانون فعلی اقدامات تأمینی و تربیتی برای اطفال و نوجوانان پیش بینی شده است.
۶. ماده يك در حقيقت محتواي قانون مجازات اسلامي را بيان مي كند و از اين جهت كامل تر از قانون قبلي است زيرا علاوه بر جرايم و مجازات ها كه در قانون مجازات بيان شده است به شرايط و موانع و مسئوليت كيفري نيز اشاره دارد . قانون جديد انواع مجازات ها را نيز بيان كرده است كه به مجازات هاي بازدارنده اشاره ندارند.
۷. قانون دارای دو معنا میباشد :
- معنای عام : آنچه مورد استناد قضات قرار می گیرد.
- معنای خاص : مقرراتی که با تشریفات مذکور در قانون اساسی به تصویب مجلس شورای اسلامی می رسد.
۸. در ماده ۸۸ اقدامات تأمینی و تربیتی راجع به اطفال و نوجوانان بیان شده است اما تعریفی از اقدامات تأمینی و تربیتی ارائه نشده است.
۹. از جمع ماده یک و دو ق.م.ا چنین استنباط می شود که قانون گذار فعل یا ترک فعلی را با شرایط لازم ، جرم انگاری می کند و سپس برای آن مجازات تعیین می نماید.
۱۰. حقوقدانان تعاریف متفاوتی از حقوق جزای عرفی ارائه نموده اند. « حقوق جزا قواعد مربوط به اجرای مجازات است. » (علی آبادی، حقوق جنایی، ج ۱، ص ۱) و « مجموعه قواعد نحوه مجازات اشخاص از طرف دولت است. » (کاتوزیان، کلیات حقوق، ج اول، ج ۱، ص ۲۷۶ برای دیدن سایر تعاریف ر.ک: زراعت، ش.ق.م. کلیات،ص ۲۳).
۱۱. حقوق جزای اسلامی معنایی وسیع تر از حقوق جزای عرفی دارد. زیرا در حقوق جزای اسلامی ، گناهان ممنوعه شرعی نیز در زمره جرایم محسوب میشوند .(زراعت، ش.ق.م.)، کلیات، ص ۲۴ و برای دیدن تعریف حقوق جزای اسلامی ر.ک: دکتر فیض، مقارنه و تطبيق در حقوق جزای عمومی اسلام، ج ۱، ص ۵۶).
۱۲. چند ویژگی بارز که می توان برای قانون جدید برشمرد عبارت است از: دارای متنی روان و ادبی است؛ مشکلات اجرایی قانون قبلی را برطرف کرده است؛فصلی را به ادله اثبات جرایم اختصاص داده است؛ قواعد عرفی و منطقی پررنگ تر شده است؛ مقررات عمومی حدود، قصاص و دیات نیز به صورت قاعده درآمده و درابتدای هر کتاب بیان شده است. اصلاحات فراوانی صورت گرفته است که در مقدمه بیان شد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.